TÜİK enflasyon sepetini yeniledi
TÜİK, EuroStat'a uyum sağlamak için veri hesaplamasında güncellemeye gitti
TÜİK, enflasyon sepeti bu yıl, 444 ürünü ve bin 169 ürün çeşidi kapsayacak
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyon sepeti bu yıl, 444 ürünü ve bin 169 ürün çeşidini kapsayacak.Enflasyon sepetinde, 27 bin 500 iş yeri ve 4 bin 176 konuttan her ay yaklaşık 375 bin fiyat derlenecek.
TÜİK 'in internet sitesinde yer alan duyuruya göre, 2012 yılı Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) hesaplamalarında, 2011 yılı Aralık ayı temel alınarak, Avrupa Birliği ve Birleşmiş tarafından geliştirilen Amaca Yönelik Bireysel Tüketim Sınıflaması'na (COICOP) göre grup ve madde ağırlıkları güncellendi. Bu yıl, 444 ürün, bin 169 ürün çeşidi kapsanacak, 27 bin 500 işyeri ve 4 bin 176 konuttan her ay yaklaşık 375 bin fiyat derlenecek.
Fiyat derleme periyodu bazı ürünler için değiştirilirken, TÜFE'de fiyatlar, taze meyve-sebze ve akaryakıt-tüp gaz fiyatları için ayda dört kez, kiralar için ayda bir kez ve bunların dışında kalan diğer tüm ürünler için ayın 10. gününü ve 20. gününü kapsamak üzere ayda iki kez olarak derlenirken, bu yıldan itibaren gıda ve alkolsüz içecekler ana grubu içerisinde ağırlıklı olan ve ay içi fiyat değişimi yüksek olan 15 gıda ürünü için fiyatlar ayda dört kez derlenecek. Söz konusu ürünlerin, sepet içindeki ağırlığı yüzde 9,84 olacak.
HBA verilerinin yanı sıra otomobil, otoban geçiş, şehirler arası tren, cep telefonu görüşme, internet, özel televizyon yayın aidatı, gazete ve dergi ücretleri gibi mal ve hizmetler için idari kayıtlardan elde edilen harcama ve ciro bilgileri ile sepetin kapsamı ve ağırlık yapısı da her yıl güncelleniyor.
SEPETE GİREN ÜRÜNLER
2012 yılı için TÜFE sepetine eklenen ürün listesinde, ayran (1 lt), katı meyve sıkacağı, bulaşık deterjanı (bulaşık makinesi için tablet), araba yıkama ücreti, duş jeli, otomobil (2000 cc), otoban geçiş ücreti (2012 yılında 12 çeşit ile temsil ediliyor. 2 yeni çeşit eklendi), şehirler arası tren ücreti (2012 yılında 20 hat ile temsil ediliyor. Bir yeni hat eklendi, 4 hat çıktı), uçak ücreti (2012 yılında 64 hat ile temsil ediliyor. 10 yeni hat eklendi, 1 hat çıktı), cep telefonu görüşme ücreti (233 çeşit ile temsil ediliyor. 5 yeni çeşit eklendi, 1 çeşit çıktı), özel televizyon aidatı (12 çeşit ile temsil ediliyor. 11 yeni çeşit eklendi, 5 çeşit çıktı), magazin ve dergi (8 çeşit ile temsil ediliyor. Bir yeni çeşit eklendi, bir çeşit çıktı) bulunuyor.
SEPETTEN ÇIKAN ÜRÜNLER
Sepetten 9 ürün çıkarılırken, bu ürünler arasında da ''üzüm yaprağı, erkek palto, ampul (şeffaf), çamaşır deterjanı (elde yıkama için), enjektör (5 cc'lik), kamera (bilgisayar için, web cam), VCD (film), internet aylık ücreti (Tt-Net-çevirmeli), modem (ADSL)'' yer alıyor.
FİYAT DERLEME SIKLIĞI DÖRDE ÇIKARILAN VE BİRE İNDİRİLEN ÜRÜNLER
Fiyat derleme sıklığı dörde çıkarılan 15 ürün arasında, ''dana eti (kuşbaşı), koyun-kuzu eti (kemikli parça), tavuk eti (baget), tavuk eti (göğüs), tavuk eti (bütün), süt (uzun ömürlü), yoğurt (normal), beyaz peynir (tam yağlı), yumurta, margarin (paket-sade), ayçiçek yağı, zeytin (siyah), toz şeker, çay (Kamelya veya Rize Turist), çay (özel)'' bulunuyor.
Fiyat değişimi az ve toplam sepet içerisinde ağırlığı yüzde 7,53 olan 78 ürün için fiyat derleme periyotu ise ayda bir sefere indirildi. Bu ürünler için fiyatlar, ayın 2. yarısında, ayın 20'sini kapsayan dönemde derlenecek. Fiyat derleme sayısı ayda bire indirilen ürünler şöyle:
''Dikiş ücreti (kadın, tek pantolon), giysi tamiri (pantolon paçası katlama), giysi tamiri (fermuar değiştirme), kuru temizleme (tek ceket), kuru temizleme (tek pantolon), erkek ayakkabı tamiri, kadın ayakkabı tamiri, cam (düz cam), soba (kömür sobası), kombi bakımı (işçilik), anahtar yaptırma ücreti (yaprak tipi), anahtar yaptırma ücreti (noktalı (bilyalı) tipi), kilit (dış kapı), soba borusu, soba kovası, el süpürgesi (çalı), gündelikçi ücreti, halı temizletme ücreti (makine), doktor muayene ücreti (muayenehane), doktor muayene ücreti (özel hastane, dahiliye), diş çektirme ücreti (muayenehane, diş çekme), diş dolgu ücreti (muayenehane, azı dişi, kompozit dolgu), röntgen çektirme ücreti (Mua.,Lab., Poli., Gör.Mrk.,Akc.Gr.), ultrason ücreti (Özel Hast., Lab., Poli., Gör.Mrk., Üst Batın), emar ücreti (Özel Hast., Lab., Poli., Gör.Mrk., Beyin), laboratuvar tahlil ücreti (özel laboratuvar, kan sayımı), laboratuvar tahlil ücreti (özel laboratuvar, tam idrar), laboratuvar tahlil ücreti (özel laboratuvar, kan şekeri), hastane yatak ücreti (özel hastane, tek kişilik özel oda), ameliyat ücreti (özel hastane, bademcik), doğum ücreti (özel hastane, normal), doğum ücreti (özel hastane, sezaryen), otopark ücreti (1 saat ), köprü geçiş ücreti (İstanbul-OGS), köprü geçiş ücreti (İstanbul-KGS), şoför eğitim kurs ücreti, tren ücreti (banliyö) 1. tarife (tam), tren ücreti (banliyö) 1. tarife (öğrenci), metro ücreti 1. tarife (tam), metro ücreti 1. tarife (öğrenci), tramvay ücreti 1. tarife (tam), tramvay ücreti 1. tarife (öğrenci), belediye otobüs ücreti 1. tarife (tam), belediye otobüs ücreti 1. tarife (öğrenci), dolmuş-minibüs ücreti (yakın mesafe-tam), servis ücreti (okul için), taksi ücreti (gündüz-açılış 1 km), vapur ücreti (şehir hattı) 1. tarife (tam), vapur ücreti (şehir hattı) 1. tarife (öğrenci), vapur ücreti (deniz otobüsü) 1. tarife (tam), vapur ücreti (deniz otobüsü) 1. tarife (öğrenci), nakliye ücreti (tüm ev eşyası-2 km), evde beslenen hayvan aşısı, futbol sahası kiralama ücreti (akşam), fotoğraf tabetme ücreti (10x15), resim çektirme ücreti, sinema (tam), tiyatro-devlet (tam), internet kafe saat ücreti, anasınıfı ücreti (devlet), özel ilköğretim ücreti (1-5.Sınıf), özel ilköğretim ücreti (6-8.Sınıf), özel lise ücreti, özel dershane ücreti (SBS Hazırlık-8.Sınıf), özel dershane ücreti (üniversiteye hazırlık), özel üniversite ücreti, bilgisayar kursu (işletmenlik), lisan kursu (gündüz-hafta sonu), KPSS kursu, yurt ücreti (üniversite-özel), erkek berberi (saç kesme), kadın berberi (saç kesme), kadın berberi (fön çekme), kadın berberi (saç boyama), kaş aldırma ücreti, manikür (kadın için), kreş ve gündüz bakım evi, zorunlu deprem sigortası (Dask).''
AYLIK ORTALAMA FİYAT HESAPLAMA YÖNTEMİ DEĞİŞTİ
2011 ve önceki yıllarda ayda dört kez fiyatı derlenen taze meyve-sebze, akaryakıt-tüp gaz ve ayda iki kez fiyatı derlenen diğer ürünler için aylık ortalama fiyatlar, ilk 15 gün ve son 15 gün için geometrik ortalama ile bulunan fiyatların aritmetik ortalaması alınarak hesaplanıyordu. Mevsimsel ürünler için derlenen fiyat sayılarının, ay içi iki dönem arasında homojen dağılmaması halinde uç değerler aylık ortalama fiyatı yanlı hale getirmesi nedeniyle, dönemler arası fiyat sayısındaki farklılıklar ve uç değerlerin getirdiği yanlılığı ortadan kaldırmak amacıyla aylık ortalama fiyat hesaplama yönteminde değişiklik yapıldı.
Yapılan değişiklik ile 2012 yılından itibaren ay içerisinde derlenen tüm fiyatların geometrik ortalaması alınarak aylık ortalama fiyat hesaplanacak.
ANA GRUP VE MADDE DÜZEYLERİ İÇİN AĞIRLIK SETLERİ İNTERNET ÜZERİNDEN YAYINLANACAK
Duyuruya göre, TÜİK tarafından yayınlanan madde fiyatları, o maddeye ilişkin olarak iş yerlerinden derlenen tüm fiyatların geometrik ortalaması alınarak hesaplanan fiyatlar olurken, iş yerlerinden fiyatı derlenen bazı ürünlerde zaman zaman tanım ve kalite değişikliği gibi nedenlerle farklılaşma olabiliyor. Bu değişiklik fiyatlara da yansırken, yayınlanan fiyatlar kalite değişimini de içeriyor. Örneğin fiyatı takip edilen cep telefonunun tanımında bir değişiklik yapılıp, kamerasız cep telefonu yerine kameralı cep telefonu fiyatı derlenmesi gerekiyorsa, iş yerinden derlenen kameralı cep telefonu fiyatı madde fiyatı olarak yer almakla birlikte endeks hesabında iki cep telefonu arasındaki kalite gözetilerek endeks oluşturuluyor.
Endeks hesaplamaları, madde çeşidi düzeyinden başlıyor ve elde edilen rakamlar kullanılarak madde düzeyi için endeks hesaplanıyor. Örneğin sepette yer alan cep telefonu görüşme ücreti bir madde olarak tanımlanıyor ve 233 farklı görüşme çeşidinden oluşuyor. Endeks 233 çeşit görüşme için hesaplanıyor ve her görüşme çeşidinin ağırlığı ile değerlendirilerek cep telefonu görüşme ücreti için madde düzeyinde endeks bulunuyor. Doğrudan cep telefonu görüşme ücreti olarak madde düzeyinde verilen bir fiyat üzerinden hesaplanacak endeks rakamı, madde çeşidi kullanılarak başlayan ve madde çeşidi ağırlıklarının da hesaba katıldığı cep telefonu görüşme ücreti endeksinden farklı olabilecek.
Veri kullanıcılarının madde düzeyinde verilen ağırlıklar ve ortalama fiyatlar üzerinden hesaplayacakları endeks rakamları, açıklanan nedenlerle TÜİK rakamlarından farklılık gösterebilecek.
Bu arada, TÜİK duyurusunda endekste 2012 yılı ana grup ve madde ağırlıkları da yer aldı.
